Hiện nay, trong xã hội hiện đại, mỗi cá nhân đều là một phần của mạng lưới quan hệ xã hội rộng lớn. Những mối quan hệ này xuất hiện trong nhiều lĩnh vực như sản xuất kinh doanh, công việc chuyên môn, giáo dục, đời sống hàng ngày … chúng ta thường gọi chung là quan hệ xã hội.
1. Quan hệ xã hội là gì?
“Quan hệ xã hội” (trong tiếng Anh gọi là “Social relation”) bao gồm các mối liên kết giữa các cá nhân, được tạo ra qua các hoạt động trong các lĩnh vực như kinh tế, chính trị, xã hội, pháp luật, tư tưởng, đạo đức và văn hóa. Những mối quan hệ này phát triển thông qua sự tương tác giữa mọi người trong xã hội.
2. Rối loạn các mối quan hệ xã hội ngày càng gia tăng
Ngày nay, xã hội hiện đại ngày càng phát triển. Do đó, những áp lực, căng thẳng liên quan đến công việc, học tập hay các mối quan hệ xã hội ngày càng gia tăng. Khi các mối quan hệ càng trở nên căng thẳng, lúc đó stress với con người càng nhiều.
Dựa vào số liệu từ Bộ Y tế Việt Nam, khoảng 15% người dân đang chịu đựng các vấn đề về sức khỏe tâm thần thường gặp, chủ yếu do căng thẳng. Số lượng thực tế có thể cao hơn và có xu hướng tăng lên. Ở Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, thuộc Bệnh viện Bạch Mai, so với 15-20 năm trước khi chỉ tiếp nhận 1-2 ca mỗi ngày, hiện nay, số lượng bệnh nhân đến khám mỗi ngày đã lên tới khoảng 300 ca, với các triệu chứng như rối loạn tâm lý, lo âu, hoảng loạn, trầm cảm, tất cả đều liên quan đến stress.
3. Biến chứng do Rối loạn mối quan hệ xã hội, stress kéo dài
- Gây ra trầm cảm và lo âu, mất ngủ
Áp lực tinh thần kéo dài không được giải quyết có thể gây hại cho não và dẫn đến các biểu hiện nguy hiểm của bệnh trầm cảm. Những người có vấn đề trong quan hệ xã hội, thường xuyên căng thẳng hoặc quá nhạy cảm có thể trải qua lo lắng, sợ hãi quá mức, dẫn đến tình trạng mất ngủ và rối loạn lo âu.
- Ảnh hưởng đến tư duy và trí nhớ
Trong tình trạng căng thẳng nghiêm trọng, sự thiếu hụt oxy trong não khiến cơ thể cảm thấy kiệt sức và trí nhớ suy giảm. Nếu căng thẳng quá mức, có thể dẫn đến mất trí nhớ và teo não trước tuổi 50, làm suy yếu hệ miễn dịch và gây trầm cảm.
- Ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương và nội tiết
Hệ thống thần kinh trung ương điều khiển phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”. Não bộ, thông qua vùng dưới đồi, chỉ thị cho tuyến thượng thận tiết ra hormone căng thẳng như adrenaline và cortisol, làm tăng nhịp tim và lưu lượng máu đến các bộ phận cần thiết khi khẩn cấp. Khi tình trạng sợ hãi kết thúc, hệ thống sẽ trở lại hoạt động bình thường. Nếu không, hoặc nếu nguyên nhân gây căng thẳng vẫn còn, phản ứng căng thẳng sẽ tiếp tục, dẫn đến các hành vi như ăn quá mức, lạm dụng chất kích thích và cô lập xã hội.
- Ảnh hưởng đến bệnh lý tim mạch
Hormone căng thẳng có ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống hô hấp và tim mạch. Trong tình trạng căng thẳng, cơ thể thở nhanh hơn để phân phối oxy đến cơ thể. Điều này có thể gây khó thở nếu có vấn đề về hô hấp như hen suyễn. Hormone căng thẳng cũng làm co mạch máu, tăng nhịp tim và huyết áp. Căng thẳng liên tục hoặc mạn tính có thể gây quá tải cho tim, tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ hoặc đau tim.
- Ảnh hưởng đến tiêu hóa
Hormone căng thẳng có thể gây rối loạn tiêu hóa, dẫn đến ợ nóng hoặc trào ngược axit dạ dày. Stress cũng ảnh hưởng đến quá trình di chuyển thức ăn, gây tiêu chảy hoặc táo bón. Khi căng thẳng, gan tăng sản xuất glucose, có thể dẫn đến nguy cơ tiểu đường tuýp 2 nếu tình trạng này kéo dài.
- Ảnh hưởng đến cơ bắp
Cơ bắp căng lên để bảo vệ cơ thể khỏi chấn thương khi căng thẳng và sẽ giãn ra khi tình trạng này giảm bớt. Tuy nhiên, nếu căng thẳng liên tục, cơ bắp có thể trở nên cứng và gây đau nhức lưng, vai và cơ thể.
- Ảnh hưởng đến sinh sản
Căng thẳng kéo dài có thể làm giảm nồng độ testosterone ở nam giới, ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng và gây rối loạn chức năng cương. Ở phụ nữ, căng thẳng có thể gây rối loạn kinh nguyệt và làm tăng các triệu chứng mãn kinh.
- Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
Hormone căng thẳng có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch theo thời gian, làm giảm khả năng phản ứng của cơ thể với các tác nhân gây bệnh. Người bị căng thẳng mạn tính có thể dễ mắc bệnh do virus như cúm và cảm lạnh.
Nếu bạn và người thân có các vấn đề trên thì hãy liên hệ trực tiếp tới ThS. BSNT. Ngô Tuấn Khiêm – Nghiên cứu sinh – Tiến sĩ Trường Đại học Y Hà Nội – Bác sĩ giỏi tại Bệnh viện Bach Mai, để đánh giá và tư vấn biện pháp điều trị tốt nhất dành cho bạn.
Với phương châm tất cả vì sức khỏe tinh thần người Việt, lan tỏa tri thức, giúp đỡ cộng đồng nhiều nhất có thể, hàng tháng Bác sĩ có hàng trăm suất tư vấn và điều trị miễn phí cho những người có hoàn cảnh khó khăn. Nếu bạn và người thân cần sự giúp đỡ của Bác sĩ, hãy liên hệ qua SĐT: 096.248.2813.
